2011/02/04

Denbora geologikoaren handitasuna urte bakarrean

Hasteko, urte berri on guztioi! Azkenengo sarreran Katla sumendixari buruz hitz egingo nabala esan arren, beranduagorako utziko det.


Gaurkuan omenaldi erako bat eitxia nahi diot lagun on bati, berakin elkartzen naizen bakoitzian “badator geologua” esaldixakin ematen dia eta ongi etorrixa. Nik, nola ez, “geologua ez, geografua” erantzuna luzaratzen diot berari, baina hala ere, hurrengo egunian berriz gabiz berdin.


Orain hotzian, geografua edo geologua, ez dira gauza berdinak, baina bai antzekoak, ez? Ezberdintasunak salbu, lurraren historia nolakua dan ohartarazteko aukera eman diate bixek. Aipatutako ideia hau nahiko ezaguna egingo jatzuela pentsatzen dot, baina era xelebre batian adierazten saiatuko naiz.


Geologuek, Lurraren sorrera duela 4.600 milioi urte ezartzen dabe. Bai hori da, milioi urte... 4.600.000.000. Honek ordea, horrela esanda ez digu ezer esaten, duela urte batzuk gertatutako gauzetaz ez baikara gogoratzen askotan. Hortaz, milioika urtetako historia luze eta motel hau urte bakarreko iraupenean laburtzen ahaleginduko naiz.


Eskala honetan, ezagutzen ditxugun arrokarik zaharrenak martxoaren erdialdian sortutakuak dira. Izaki bizidunak, lehen aldiz, itsasoan agertu ziren maiatzian. Lurrazaleko landaretza eta animaliak azaroaren amaieran azaleratu ziren, eta abenduko lehen 4 egunetan zehar, gaur egun dauzkagun ikatz biltegi handiak eratu zituzten zingirak garatzen joan ziren. Dinosaurioak abenduaren erdialdean izan ziren nagusi Lurrean, baina abenduaren 26an desagertu ziren, gutxi gorabehera Alpeen, Andeen edota Himalayako mendikate garaien lehen altxatzearekin batera. Giza itxurako izakien agerpena abenduaren 31ko arratsaldeko momenturen batean eman zen. 31ko gauerdirako minutu bat eta 15 segundu falta zirela, Lurrazaleko izotz-kapela nagusienak hasi ziren urtzen. Erromatarren Inperioak 5 segungu iraun zuen, 11h 59’ 45’’-etatik 11h 59’ 50’’-tara. Kolonek Amerika aurkitu zuren gauerdirako 3 segundu falta zirela, eta Geologia zientzia James Hutton-en idazkiekin jaio zen urte gogoangarri honen azken segundua zertxobait igarota.


Azkenik, nere lagunak, bere azken domina, urte berriko lehen mahatsa mingainakin ikutzen zabanian irabazi zaban.


Amaitzeko, ondorengo irudi hau uzteizuet. Espiral edo kiribil itxurako irudi hau nahiko ezaguna da liburu geologikoetan, garai geologikoak adieraztek. Nik ordea, peontza itxura hartzen diot. Orain bueltaka ari da, baina noiz geldituko da? edota norabidez aldatu? hautsi, meteorito baten kausaz adibidez? Datozen urteetan zehar ikusiko dugu.



1 comentario:

  1. Iepa Eñaut! Enekin blog bat zeneukanik... ta justu sartu ta ikustet sarrera hau jajaja nik ere irakurri nunian oso berezia iruitu zitzaiten ta blogen jarri nun jajaja Ta zure grafiko tipiko hori, etxen daukat eskegita xD

    ResponderEliminar